Edebiyatta "Kuir"

Ulus Baker, “Neden Godard’la Uğraşıyoruz?” soru-başlıklı yazısının on sekizinci parçasında şöyle der: “Çünkü bizim için her “özel” mesele aynı zamanda “insanlığın” esas meselesidir... ve karşılıklı olarak insanlığın “her meselesi” benim de “özel” meselemdir... savaş özel meselemdir, televizyon felaketini içimde yaşarım... birine âşık olduğumda bütün aşıklar bununla ilgilidirler...” ¹

Geçtiğimiz yaz, Pan Dergi toplantılarında önümüzdeki dosya konularından birinin “edebiyatta queer” olabileceğini konuştuğumuz tarihlerde, yirmi iki yaşındaki trans birey Hande Kader yakılarak öldürülmüştü. Pek çok LGBTİ’nin maruz kaldığı sözlü ve fiziksel şiddet, aşağılanma ve taciz en nihayetinde bu noktaya varıyor; transların “aramızda” oluşu hâlâ bir çeşit sapkınlık olarak görülüyor. LGBTİ’ler, hâlâ, iş bulmaktan toplu taşıma araçlarını kullanmaya kadar her türlü gündelik konuda bile toplumsal hayatın dışına itiliyor. Homofobik/transfobik dürtülerle işlenen nefret suçları cezasız kalıyor. Üstelik bütün bunlar “başka türden” birtakım insanların “özel meseleleri” addediliyor. Evet, tekrar tekrar söylemeye ve yazmaya devam edelim: Trans cinayetleri de, LGBTİ+’ların yaşadığı sorunlar da mültecilerin durumu ya da savaşlar gibi politiktir ve “insanlığın bir meselesi”dir - hâliyle her birimizin de “özel meselesi”, tıpkı Ulus Baker’in dediği gibi.

Kuir dosyamızı, sayfalarında edebiyatın en “renkli” karakterlerinden bazılarını bulabileceğiniz kitapları derlediğimiz bu harita-yazıyla açıyoruz.

1. Baha Tevfik - Ah Bu Sevdâ (1910) / Aşk Hodbini (1910)

2. Mehmet Rauf - Bir Zambak Hikâyesi (1910)

3. Attilâ İlhan - Fena Halde Leman (1979) / Dersaadette Sabah Ezanları (1981) / Haco Hanım Vay (1984)

4. Murathan Mungan - Üç Aynalı Kırk Oda (1987)

5. Bilge Karasu - Kılavuz (1990)

6. Hülya Serap Doğaner - Leyla ile Şirin (1992)

7. Ahmet Haluk Ünal - Şarlo: Bir Karakafa İçin Balad (1996)

8. Selim İleri - Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver(1997) / Solmaz Hanım, Kimsesiz Okurlar İçin (2000) / Yarın Yapayalnız (2004)

9. İbrahim Altun - Romantik Salgın (1999) / Günahsız (2000)

10. Perihan Mağden - İki Genç Kızın Romanı (2002) / Ali ile Ramazan (2010)

11. Niyazi Zorlu - Hergele Âşıklar (2003)

12. Duygu Asena - Paramparça (2004)

13. Mehmet Murat Somer - Hop-Çiki-Yaya Polisiyeleri: Peygamber Cinayetleri (2003) / Buse Cinayeti (2004) / Peruklu Cinayetler (2004) / Huzur Cinayetleri (2004) / Jigolo Cinayetleri (2005)

14. Ahmet Tulgar - Volkan’ın Romanı (2006)

15. Selçuk Orhan - Aranmayan Özellikler (2014)

16. James Baldwin - Giovanni’s Room (1956)

17. Jean Genet – Our Lady of theFlowers (1943)

18. Alice Walker – The Color Purple (1982)

19. Christopher Isherwood - A Single Man (1964)

20. E. M. Forster - Maurice (1971)

21. John Donovan - I’ll Get There. It Better Be Worth the Trip (1969)

22. Stephen Chbosky – The Perks of Being a Wallflower (1999)

23. Michael Cunningham - A Home at the End of the World (1990)

24. Oscar Wilde – Telenyor the Reverse of the Medal (1893)

25. William S. Burroughs – Naked Lunch (1959)